عبدالودود سپاهی؛ عظیم شه بخش
دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 107-128
چکیده
بلوچستان در ابتدای سلطنت قاجارها، از نخستین مناطق ایران بود که سیاست انگلیسیها در آن به دلیل همجواری با هندوستان آغاز شد و تا پایان این دوره به روشهای گوناگونی ادامه یافت. بررسی اهداف و سیاستهای ...
بیشتر
بلوچستان در ابتدای سلطنت قاجارها، از نخستین مناطق ایران بود که سیاست انگلیسیها در آن به دلیل همجواری با هندوستان آغاز شد و تا پایان این دوره به روشهای گوناگونی ادامه یافت. بررسی اهداف و سیاستهای انگلیسیها در این بخش از ایران نشان میدهد که اصلی‌ترین مسئلهای که سبب تداوم اهداف استعماری آنها در بلوچستان شد، حفظ امنیت هندوستان بود و به‌زعم آنها تهدیدات گوناگونی این مستعمره را به‌خطر میانداخت؛ این عوامل موجب تنظیم راهکارهای جدید در جهت حفظ امنیت هندوستان شد. در مقاله حاضر به این پرسشها پاسخ داده خواهد شد: مهم‌ترین محورهای سیاست انگلیسیها در بلوچستان چه بود و شرایط و وضعیت داخلی هند، اوضاع منطقهای و جهانی چه تأثیراتی بر سیاستها و برنامههای آنها در سرزمینهای مجاور این مستعمره گذاشت؟ برخی از عوامل که در تحلیل و پاسخ به این دو پرسش مورد بررسی قرار می‌گیرند، عبارتند از: شرایط داخلی بلوچستان، رقیبان اروپایی انگلستان، سیاستهای دولت ایران در مناطق شرقی، شورش هند، توسعهطلبی روسها در آسیای مرکزی، امتداد خطوط تلگرافی و تشکیل کمیسیون تعیین حدود مرزها. بررسی زمینهها و عوامل تداوم و تحول سیاست انگلیسیها و مشخص نمودن نتایج و پیامد سیاستهای به کار گرفتهشده توسط آنها، از جمله اهداف اصلی این مقاله است. یافتههای تحقیق حاضر نشان میدهد که انگلیسیها با تعیین محورهای سیاست خود در بلوچستان و عملی‌کردن آنها و دخالتهای گسترده و اجرای یک سیاست دراز‌مدت و دقیق توانستند به اهداف خود در این بخش از ایران دست یابند و هندوستان، مستعمره‌شان را از خطرات در کمین در امان نگه دارند.
